بارداری پرخطر به بارداری گفته میشود که مادر و یا کودک را به علت عارضهای تحت تاثیر قرار دهد و مشکلساز شود. در واقع به هر نوع بارداری با شرایط غیر از شرایط فیزیولوژیک و نرمال، حاملگی پرخطر گفته میشود و شامل موارد زیادی است. در این نوع از بارداری که 5 الی 10 درصد از بارداریها را شامل میشود و به اصطلاح پرخطر گفته میشود، ممکن است سلامت مادر و کودک به خطر بیفتد. همچنین میتواند منجر به زایمان زودرس شود که سلامت نوزاد نارس نیز در خطر بیفتد.
در صورت تشخیص به موقع عوامل خطرساز و مراقبتهای ویژه پزشکی بارداری پرخطر را هم میتوان در سلامت به اتمام رساند. مادر بعد از آگاهی یافتن از نوع حاملگی پرخطر، باید بیشتر تحت نظر پزشک باشد. دفعات انجام آزمایشات و سونوگرافی زیر نظر پزشک بیشتر میشود تا هر لحظه از سلامت مادر و جنین اطمینان حاصل شود و در صورت بروز کوچکترین مشکلی آن را بتوان برطرف کرد.
بنابراین مادران باردار بعد از شنیدن حاملگی پرخطر نباید فکر کنند که حتما برای خود و یا کودکشان مشکلی پیش میآید. بلکه در این نوع بارداری آگاهی مادر و خانواده از عومل خطرساز باید افزایش پیدا کند تا در آرامش و حمایت خانواده و زیر نظر پزشک بتوانید در سلامت فرزندتان را به دنیا بیاورید.
عوامل بارداری های پرخطر چیست؟
هر یک از عوامل و شرایط زیر در باداری وجود داشته باشند به آن حاملگی پرخطر میگویند:
- حاملگی زیر 18 سال
- حاملگی بالاتر از 35 سال
- شاخص تودۀ بدنی کمتر از ۱۸.۵ درصد یا بیشتر از ۳۵
- بارداری دوقلو و یا چندقلو داشتن
- فاصله کمتر از سه سال بین بارداری
- حاملگی پنجم و بالاتر
- بیشتر از سه بار سقط جنین داشتن
- سابقه بیماری دیابت
- داشتن بیماریهای مزمن کلیوی و فشار خون بالا
- داشتن بیماری صرع و سرطان
- داشتن ناهنجاری های خونی
- اعتیاد مادر به مواد مخدر و الکل
- داشتن سابقه زایمان زودرس و دیابت حاملگی
- سابقه تولد نوزاد با نقصهای ژنتیکی
- داشتن بیماریهای عفونی مانند هپاتیت C و یا HIV
سن بارداری
بارداری در سن بالاتر از 35 سال برای اولین بار و یا بارداری در سن کمتر از 17 سال و در سن نوجوانی ارتباط مستقیم با بارداری پرخطر دارند و ممکن است سلامت مادر و جنین به خطر بیفتد.
شاخص توده بدنی مادر
چاقی و یا لاغری بیش از حد باعث افزایش خطر در بارداری میشود. چاق بودن مادر در هنگام بارداری احتمال ابتلا به دیابت بارداری، دیابت نوع 2 و فشار خون را بالا میبرد و مادر و جنین را در خطر قرار میدهد. همچنین وزن کمتر از 45 کیلوگرم نیز برای مادر احتمال به دنیا آوردن نوزاد با وزن کم میشود.
بیماری های مادر و بارداری پرخطر
داشتن بیماریهای مزمن و زمینهای مادر ممکن است باعث بارداری پرخطر شود. در صورت داشتن این بیماریها باید قبل از بارداری با پزشک خود آنها را در میان بگذارید تا با کنترل و شناخت بیماریهای خود بتوانید بارداری سالمی را تجربه کنید.
بیماری های کلیوی
بیماریهای کلیوی مادر باعث بالا رفتن فشار خون میشود. ممکن است باعث سقط جنین شود. احتمال زایمان زودرس را نیز بالا میبرد و در نهایت خود بارداری فشار زیادی به کلیههای مادر وارد میکند.
بیماری های خونی
مادر اگر مبتلا به ناهنجاریهای خونی مانند تالاسمی و بیماری سلول داسی شکل باشد در دوران بارداری فشار زیادی را به مادر وارد میکند و در صورتی که نوزاد نیز بعد از تولد این بیماری را از مادر به ارث ببرد در معرض خطر قرار میگیرد.
فشار خون بالا
یکی دیگر از عواملی که باعث بارداری پرخطر میشود داشتن فشار خون بالای مادر است. برای جلوگیری از این منظور فشار خون مادر باید تحت کنترل باشد. زیرا در غیر این صورت ممکن است باعث زایمان زودرس و یا سقط جنین شود. از مشکلات دیگری که فشار خون بالا ایجاد میکند این است که در رشد جنین تاثیر گذاشته و رشد جنین از حالت نرمال کمتر میشود.
فشار خون بالا باعث مشکل پره اکلامپسی و جدا شدن جفت از رحم (دکولمان جفت) نیز میشود. جدا شدن جفت از دیواره رحم در بارداری مشکلات جدی برای مادر و جنین به وجود میآورد.
ایدز یا HIV
در صورت مبتلا بودن مادر به بیماری ایدز، احتمال مبتلا شدن جنین به ایدز نیز وجود دارد. همچنین بعد از بارداری و در شیردهی نیز احتمال انتقال بیماری به جنین وجود دارد.
بیماری لوپوس
بیماری لوپوس و سایر بیماریهای خودایمنی مادر ممکن است باعث زایمان زودرس، تولد نوزاد با وزن کم و پره اکلامپسی شود. همچنین این بیماریها به مادر در دوران بارداری فشار زیادی وارد میکنند.
تیروئید کم کار و پر کار
تیروئید کم کار و یا پرکار هر دو اگر کنترل نشوند باعث بارداری پر خطر میشوند و میتواند مشکلاتی را ایجاد کند. میتواند باعث زایمان زودرس، تولد نوزاد با وزن کم و پره اکلامپسی شود.
داشتن دیابت نوع 1 و نوع 2
اگر مادر دیابت داشته باشد و در دوران بارداری دیابت کنترل نشده باشد باعث به وجود آمدن مشکلات زیادی برای مادر و جنین میشود؛ مشکلاتی از قبیل تولد زود هنگام جنین، تولد جنین با وزن زیاد، نقصهای مادرزادی جنین، فشار خون بالای مادر. همچنین نوزاد نیز ممکن است پس از تولد دچار مشکلاتی از قبیل مشکلات تنفسی، پایین بودن گلوکز و یا زردی شود.
افسردگی مادر
یکی دیگر از عواملی که باعث حاملگی پرخطر میشود، داشتن افسردگی مادر است. به دلیل شرایط بارداری و مشکلاتی که دارد بسیاری از زنان باردار دچار افسردگی میشوند. افسردگی باعث افزایش استرس و اضطراب در مادر میشود و ممکن است تحمل بارداری را برایش مشکل کند. مهمترین مسئله در افسردگی در بارداری پذیرش آن است و اینکه با پزشک خویش آن را در میان بگذارید و در صورت تجویز دارو، آن را منظم مصرف کنید تا آن را بتوانید تحت کنترل قرار دهید. از مصرف خودسرانه دارو برای درمان افسردگی خودداری کنید زیرا ممکن است به جنین آسیب وارد کند.
مصرف الکل، سیگار و یا مواد مخدر در بارداری پرخطر
مصرف و اعتیاد مادر به هرکدام از این عوامل باعث حاملگی پرخطر میشود و مشکلاتی را برای مادر و جنین به وجود میآورد. سیگار کشیدن مادر، باعث زایمان زودرس و تولد نوزاد با وزن کم شود. همچنین ممکن است باعث سقط جنین، بیماری مادرزادی قلبی جنین و تولد نوزد نارس نیز شود.
مصرف مشروبات الکلی باعث به وجود آمدن مشکلات زیادی برای جنین میشود. نوزاد پس از تولد دچار مشکلات رفتاری شدید میشود. حتی ممکن است دچار عقب ماندگی ذهنی نیز شود. سقط جنین و تولد زودهنگام و تولد نوزاد مرده نیز از آثار استفاده از مشروبات در بارداری میباشد.
استفاده از مواد مخدر و یا بعضی از داروها به طور مداوم نیز باعث ایجاد حاملگی پرخطر میشود و مشکلات زیادی را برای مادر و جنین به وجود میآورد. مصرف مواد مخدر ممکن است باعث اعتیاد جنین به آن ماده مخدر شود و یا پس از تولد، نوزاد دچار علائم ترک اعتیاد باشد. همچنین باعث تولد زودهنگام جنین و یا جنین با وزن کم و یا عقب ماندگی ذهنی جنین شود. در ضمن سلامت مادر را هم در خطر میاندازد.
عواملی که در دوران بارداری مشخص می شوند
بعضی از عوامل هستند که با آزمایش و سونوگرافی در دوران بارداری مشخص میشوند و باعث حاملگی پرخطر میشوند. برخی از این عاملها که مادر ممکن است اصلا متوجه آنها نشود ولی باعث خطر برای مادر و جنین باشند میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
نقص های ژنتیکی و مادرزادی
تولد نوزاد با نقصهای مادرزادی در 3 درصد از کل نوزادان اتفاق میافتد و بیشتر این نقصها در سونوگرافی و یا آزمایشات قابل تشخیص هستند. بعد از تشخیص به موقع این نقصها مادر و جنین باید تحت نظر مستقیم پزشک باشند تا انواع مراقبتهای پزشکی و لازم را برای سلامتی مادر و جنین انجام شود.
دیابت بارداری
بعضی از مادران در دوران بارداری مبتلا به دیابت بارداری میشوند که حاملگی مادر را به حاملگی پرخطر تبدیل میکند، که در صورت تشخیص به موقع میتوان آن را کنترل کرد. دیابت بارداری تحت نظر پزشک و با رژیم مناسب و در بعضی از مواقع با تزریق انسولین قابل درمان است. در صورت کنترل نشدن دیابت بارداری باعث زایمان زودرس، بالا رفتن فشارخون و … میشود.
اندازه گیری رشد جنین
اندازهگیری رشد جنین بعد از بارداری توسط پزشک انجام میشود. در معاینهها سلامت و رشد جنین بررسی میشود و در صورت رشد کم جنین باید بیشتر تحت نظر پزشک باشید و در صورت لزوم زایمان زودتر از موعد برای مادر انجام میشود.
بارداری چندقلویی
بارداری دو و یا چند قلویی یک بارداری پرخطر محسوب میشود و نیازمند مراقبت بیشتری است. همچنین به دلیل فشار بیشتر به رحم ممکن است برای مادر مشکلات بیشتری به وجود آورد و خود نوزادان هم ممکن است تحت شرایط زایمان زودرس قرار بگیرند.
کاری که مادر و اطرافیان باید برای این دوران مهم و حیاتی انجام دهند شناخت و آگاهی یافتن از این نشانهها است و دوری کردن از اضطراب و استرس میباشد تا در صورت دیدن هر کدام از این نشانهها به موقع به پزشک مراجعه کند و شرایط را تحت نظر داشته باشد.
هر یک از عوامل زیر نیز ممکن است جزء بارداری پرخطر محسوب شوند و با مشاهده آنها باید سریعا مادر را به بیمارستان برسانید:
- داشتن خونریزی شدید
- بالا رفتن ناگهانی تب
- پاره شدن کیسه آب
- ترشحات زیاد واژن
- انقباضات پی در پی در یک ساعت
- درد شدید شکم و دلپیچه
- درد کمر و لگن
- تورم ناگهانی دست و پا
جهت اطلاعات بیشتر در زمینه بارداری میتوانید دیگر مقالات این سایت همچون مراقبتهای ماه نهم بارداری و بارداری خارج از رحم را مطالعه نمایید.
از کارهای مهم قبل از بارداری میتوان به آمادگی روحی، سنجیدن مسائل مالی، آمادگی جسمانی مادر و خرید لوازم سیسمونی نوزاد میباشند که فراهم آوردن هر یک از آنها باعث آرامش بیشتر مادر در طی دوران بارداری میشود. ما میدانیم که خرید سیسمونی کودک میتواند برای شما دردسرساز باشد، به همین دلیل است که ما مفتخریم که طیف وسیعی از مزایایی را برای آسان تر کردن زندگی شما ارائه دهیم. با تخفیف، ارسال رایگان و حتی پرداخت درب منزل برای کسانی که در تهران زندگی میکنند، ما این امکان را برای شما فراهم میکنیم که محصولات مورد نیاز خود را بدون نیاز به خروج از منزل خود تهیه کنید.
سوالات متداول
بارداری پرخطر چیست؟
در واقع به هر نوع بارداری با شرایط غیر از شرایط فیزیولوژیک و نرمال، حاملگی پرخطر گفته میشود و 5 الی 10 درصد از بارداریها را شامل میشود. این نوع بارداری ممکن است سلامت مادر و کودک را به خطر بیندازد.
چه بیماریهایی موجب بارداری پرخطر میشود؟
- بیماریهای کلیوی
- بیماریهای خونی
- فشار خون بالا
- ایدز یا HIV
- بیماری لوپوس
- تیروئید کم کار و پر کار
- داشتن دیابت نوع 1 و نوع 2
- افسردگی مادر
- مصرف الکل، سیگار و یا مواد مخدر در بارداری پرخطر
عواملی که با آزمایش و سونوگرافی مشخص کننده بارداری پرخطر است، چیست؟
- نقصهای ژنتیکی و مادرزادی
- دیابت بارداری
- اندازهگیری رشد جنین
- بارداری چندقلویی